Rodzinna piecza zastępcza

Rodzinna piecza zastępcza – instytucja opieki na dzieckiem funkcjonująca na podstawie Ustawy z 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Główną ideą rodzinnej opieki zastępczej jest zapewnienie bezpieczeństwa i dobra dziecka oraz postrzeganie rodziny jako fundamentu właściwego wychowania dziecka. Formy rodzinnej pieczy zastępczej: 1) rodziny zastępcze: rodziny spokrewnione, rodziny niezawodowe, rodziny zawodowe, w tym: pogotowie rodzinne i rodzina specjalistyczna (dla małoletnich matek, dzieci niepełnosprawnych, dla nieletnich); 2) rodzinne domy dziecka. Dziecko umieszczane jest w pieczy zastępczej na podstawie wyroku sądu. Celem pieczy jest stworzenie dziecku odpowiednich warunków życia w jego środowisku rodzinnym. Pełnoletni wychowanek pieczy zastępczej może pozostać w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo placówce opiekuńczo-wychowawczej do 25. roku życia, pod warunkiem, że pobiera naukę.  W 2021 16,1% ogółu osób objętych pieczą zastępczą stanowiły osoby, które ukończyły 18. rok życia. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej wynosiła: w 2015 – 76503, w 2018 – 72450, w 2020 - 72 063, w 2021 - 72 941. W 2020 z rodzin naturalnych do rodzinnych form pieczy zastępczej skierowanych zostało7 602 dzieci, w 2021 było to 8 963 dzieci. W 2021 z rodzinnych form pieczy zastępczej do rodzin naturalnych powróciło 2 266 dzieci, natomiast przysposobionych zostało 1 347 wychowanków; 4 067 pełnoletnich osób opuściło rodzinne formy pieczy zastępczej. Wsparciem rodzinnej pieczy zajmują się koordynator zatrudniony przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W 2021 pod opieką 1 788 koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej znalazło się 27 419 rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. W ramach poradnictwa specjalistycznego udzielono 143 966 porad.

Źródła: Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2021 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Warszawa 2022; T. Polkowski, Standardy usług profilaktyczno-opiekuńczych. Kwalifikowane rodziny zastępcze, Warszawa 1998; I. Szczepaniak-Wiecha, Zastępcza opieka rodzinna w Polsce, „Państwo i Społeczeństwo” 2003, nr 1; Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz. U. 2011, nr 149 poz. 887.