Rodzinne domy dziecka

Rodzinne domy dziecka – placówki opiekuńczo-wychowawcze zapewniające dzieciom pozbawionym opieki rodziców biologicznych całodobową opiekę i wychowanie w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego. Są formą opieki rodzinnej zastępczej sprawującej pieczę nad licznym rodzeństwem. Podstawą prawną jest Ustawa z 2004 o pomocy społecznej i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2007 w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz uchwała powiatu, na terenie którego dom jest założony. W rodzinnym domu dziecka może przebywać nie więcej niż ośmioro dzieci. Dziecko może przebywać w nim okresowo (do powrotu do rodziny biologicznej lub umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej) lub do usamodzielnienia się (uzyskania pełnoletności lub zakończenia nauki). Z osobą prowadzącą rodzinny dom dziecka starosta zawiera umowę o świadczenie usług, z tytułu której przysługuje stałe wynagrodzenie miesięczne. Czas trwania umowy to minimum 5 lat. Rodzinne domy dziecka mogą być publiczne (powoływane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej) i niepubliczne (powoływane przez osobę fizyczną, organizację pozarządową lub kościelną). W 2012 rodzinnych domów dziecka było 228, w 2015 – 488,  w 2018 – 613, w 2020 – 702, w 2021 – 7 34. Liczba dzieci przebywających w rodzinnych domach dziecka wynosiła: 2012 – 1476, 2015 – 3178, 2018 – 4003, 2020-4789, 2021 – 5161. Zadaniem domu jest zapewnienie dzieciom kształcenia, wyrównywania opóźnień rozwojowych i szkolnych oraz zaspokajanie niezbędnych potrzeb bytowych, rozwojowych, emocjonalnych, społecznych, religijnych. Dom dziecka kierowany jest przez dyrektora, który posiada co najmniej średnie wykształcenie i szkolenie w ośrodku adopcyjno-opiekuńczym.

Źródła: P. Chomczyński, J. Pyżalski, A. Kacprzak, Zawodowe rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka w województwie łódzkim. Raport z badan, Łódź, 2018; Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2021 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Warszawa 2022; A. Kwaśniewska, Zozula J., Rodzinne domy dziecka. Problematyka prawna, „Analizy. Raporty. Ekspertyzy” 2009, nr 1; Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo – wychowawczych. Dz. U. 2005, nr 37, poz.331; Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz. U. 2004, nr 64, poz. 593 z późn. zm.