Wojewódzki Zakład Wychowawczy w Szubinie
Wojewódzki Zakład Wychowawczy w Szubinie – zakład dla nieletnich oficjalnie otwarty 3.08.1888, posiadający status placówki więziennej. Przyjmowano do niego chłopców w wieku 10-12 lat wyznania katolickiego. Mieścił ok. 150 chłopców. Budynek posiadał sypialnie, 4 cele więzienne oraz budynki mieszkalne przeznaczone dla personelu z oddzielnym budynkiem dla dyrektora. Ponadto Zakład posiadał kaplicę i obiekty gospodarcze: chlew, stodołę, stajnie, warsztat kowalski i kołodziejski. Gmach rozbudowywano w latach 1888-1898. Nauka odbywała się w języku niemieckim. Po 1900 Zakład przekształcono w Prowincjonalny Zakład Wychowawczy. Umieszczano w nim młodocianych przestępców zamiast kierowania ich do więzienia. Celem było zapobieganie dalszej demoralizacji młodych ludzi. W latach 1914-1918 w zakładzie zorganizowano szpital polowy. Po 1918 placówka została ponownie otwarta, nosiła nazwę Krajowego Zakładu Wychowawczego. Działała na zasadach nowoczesnych metod resocjalizacji, które umożliwiały np. utworzenie w placówce chóru, orkiestry oraz zespołu teatralnego. W 1928 powstał Hufiec Wyszkolenia Wojskowego, klub piłki nożnej KS Polonia a także drużyna harcerska. W 1929 powstała ochotnicza drużyna straży pożarnej. Wychowankowie mogli także korzystać z biblioteki. W latach 1934-1935 utworzono warsztaty dla praktykantów, by podopieczni mogli odbywać szkolenia zawodowe. Celem było kształcenie młodzieży na kowali, stolarzy, kołodziejów, szewców, krawców, drukarzy, piekarzy, szewców lub introligatorów. W latach 1934-1939 wychowankowie wydawali „Naszą Gazetkę”. Powołano także oddział Ligi Obrony Powietrznej Kraju oraz utworzono szkołę zawodową ze specjalizacją w dziedzinie rolnictwa i ogrodnictwa. W okresie międzywojennym placówka mieściła ok. 230 uczniów. Zakład w Szubinie w okresie okupacji niemieckiej przekształcono na Obóz Pracy Przymusowej, następnie dla jeńców wojennych. Po 1945 Zakład wznowił działalność jako placówka poprawcza. W 2022 przekształcony w Okręgowy Ośrodek Wychowawczy.
Źródła: M. Boguszyński, W kręgu Eskulapa, Bydgoszcz 2014; K. Czechowska, Spacer z historią w tle, Szubin 2015; Poprawczak w Szubinie został przekształcony w Okręgowy Ośrodek Wychowawczy, https://naklo.fm/poprawczak-w-szubinie-zostal-przeksztalcony-na-okregowy-osrodek-wychowawczy/ [dostęp: 9.08.2023]; Potomkowie amerykańskich jeńców w b. niemieckim Oflagu 64 w Szubinie, https://dzieje.pl/aktualnosci/potomkowie-amerykanskich-jencow-w-b-niemieckim-oflagu-64-w-szubinie [dostęp: 9.08.2023]; Przedwojenna historia Zakładu Wychowawczego dla Młodzieży Męskiej w Szubinie 1888-1939, https://szubinpowcamps.org/component/content/article/37-przedwojenna-historia?layout=edit&Itemid=167 [dostęp: 9.08.2023]; Wizytacja KMPT w Okręgowym Ośrodku Wychowawczym w Szubinie, https://bip.brpo.gov.pl/pl/kmpt/wizytacja-kmpt-w-okregowym-osrodku-wychowawczym-w-szubinie [dostęp: 9.08.2023].