Wilczyńska Stefania

Wilczyńska Stefania – ur. 26.05.1886 w Warszawie, zm. 6.08.1942 w Treblince; pedagog, wychowawczyni. Studiowała nauki przyrodnicze i medyczne w Liège, a także nauki ścisłe na uniwersytecie w Genewie. W 1909 wróciła do Warszawy. Pracowała w przytułku dla dzieci żydowskich przy ulicy Franciszkańskiej. Została zatrudniona przez Stellę Eliasberg. Od 1911 rozpoczęła współpracę z Januszem Korczakiem. Wspólnie zastosowali nowoczesne metody pedagogiczne. Inicjatorka wprowadzenia w Domu Sierot systemu dyżurów dla dzieci. Sprawowała obowiązki wychowawczyni i administratorki w Domu Sierot. Utrzymywała kontakt z byłymi wychowankami. W czasie I wojny światowej była samodzielną naczelną wychowawczynią. W 1917 założyła Kółko Pożytecznych Rozrywek. Od 1926 do 1933 współpracowniczka młodzieżowego pisma „Mały Przegląd”. Czasowo pełniła stanowisko redaktora naczelnego w zastępstwie za Janusza Korczaka. Na początku lat 30. wielokrotnie odwiedzała Palestynę. Podczas nieobecności Janusza Korczaka kierowała Domem Sierot. W 1937 rozpoczęła pracę w Poradni Pedagogicznej Centos-u. Wizytowała terenowe placówki opiekuńcze. W 1938 wyjechała z zamiarem pozostania na stałe w Palestynie. Zaczęła pracę pedagogiczną w kibucu Ejn Harod. W maju 1939 przyjechała do Warszawy. We wrześniu 1939 podczas obrony stolicy utworzyła punkt opatrunkowy w zaimprowizowanym schronie Domu Sierot. Wróciła do pracy w Domu Sierot. Nie zgodziła się na wyjazd do Palestyny. Pracowała wspólnie z Januszem Korczakiem nad utrzymaniem dwóch domów dziecka w getcie warszawskim. Pełniła funkcję wychowawczyni. Oferowała pomoc w Domu Schronienia przy ulicy Dzielnej. Uczestniczyła w kursach i wykładach organizowanych przez syjonistyczną młodzieżową organizację Dror. Współpracowała z młodzieżowymi grupami konspiracyjnymi. 6.08.1942 wraz z dziećmi i Januszem Korczakiem została skierowana na Umschlagplatz. Zginęła wraz z wychowankami w komorze gazowej w Treblince.

Źródła: Z. Borzymińska, R. Żebrowski, Wilczyńska Stefania [w:] Polski Słownik Judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie, t.2, oprac. Z. Borzymińska, R. Żebrowski, Warszawa 2003; M. Kicińska, Pani Stefa, Wołowiec 2015; I. Pyrzyk, Stefania Wilczyńska- zarządzająca Domu Sierot i Bursy [w:] Janusz Korczak i Stefania Wilczyńska o dzieciństwie i starości, red. I. J. Pyrzyk, Włocławek 2020; I. J. Pyrzyk, Janusz Korczak i Stefania Wilczyńska – pedagogiczne małżeństwo? [w:] Aktualność pedagogii oraz pedagogiki Janusza Korczaka i Stefanii Wilczyńskiej, red. I. J. Pyrzyk, Włocławek 2015; Wilczyńska Stefania, https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/5930-wilczynska-stefania [dostęp: 7.03.2024].