Spółdzielnie socjalne

Spółdzielnie socjalne – podmioty łączące cechy przedsiębiorcy oraz organizacji pozarządowej. Są specyficzną formą przedsiębiorstwa społecznego, które reintegruje i przeciwdziała społecznemu wykluczeniu osób zagrożonych marginalizacją. Przedmiotem działalności spółdzielni jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków oraz pracowników spółdzielni socjalnej. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturową na rzecz swoich członków, pracowników oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w Ustawie z dnia 15 grudnia 2017. W zakresie opieki nad dziećmi spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność w zakresie: zadań i usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, opieki nad dziećmi do lat trzech, o której mowa w przepisach o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, prowadzenia niepublicznych przedszkoli lub innych form wychowania przedszkolnego, o których mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe oraz w zakresie wspierania rodziny i pieczy zastępczej. Na początku 2023 w Polsce istniały 1453 spółdzielnie socjalne, z czego 31 zajmowało się dzienną opieką nad dziećmi, 17 to placówki wychowania przedszkolnego, a 34 stanowiły pozostałe pozaszkolne formy edukacji. Pracownicy spółdzielni przechodzą szereg szkoleń i warsztatów, które są niezbędne przy pracy z dziećmi. Podnoszenie kwalifikacji jest możliwe dzięki wsparciu Stowarzyszenia Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych. Spółdzielnie socjalne działające w partnerstwie publiczno-społecznym prowadzą żłobki, przedszkola i inne punkty opiekuńcze dla dzieci. Służą podniesieniu efektywności systemu aktywizacji społecznej grupy kobiet wracających na rynek pracy po urodzeniu dziecka. Dostarczają społeczności lokalnej usługi użyteczności publicznej w postaci organizacji opieki nad dziećmi do lat 3 i starszymi.

Źródła: Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej, Spółdzielnie socjalne w Polsce, https://www.coig.com.pl/wykaz_lista_spoldzielnie-socjalne.php (dostęp: 20.03.2023); A. Dranikowska, Model spółdzielni socjalnej prowadzącej żłobek. Na przykładzie spółdzielni socjalnej „Śmigielanka”, Poznań, 2015; A. Klingsporn, M. Gruchalski, Analiza kluczowych elementów sukcesu spółdzielni socjalnych realizujących usługi opieki nad dziećmi, Stowarzyszenie na rzecz Spółdzielni Socjalnych, Poznań 2015; M. Rękas, Kobiety-matki i ich powrót na rynek pracy po urodzeniu dziecka w wynikach badań, „Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, Katowice 2013.