Sczaniecka Emilia

Sczaniecka Emilia – ur. 20.05.1804 w Brodach, zm. 11.15.1896 w Pakosławiu; działaczka społeczna i narodowa. W latach 1819-1823 kształciła się we francuskiej pensji Laforgue’ów w Dreźnie. Współpracowała z tajnym związkiem studentów polskich Polonia, którego członkiem był m. in. Karol Marcinkowski. Członek delegacji Wielkiego Księstwa Poznańskiego do markiza La Fayette’a. Podczas powstania listopadowego działała jako sanitariuszka w Szpitalu Ujazdowskim, Szpitalu Wolskim i Szpitalu Poznańskim. Ponadto zbierała fundusze w środowisku ziemiańskim, wśród kupców i duchownym na wsparcie walczących Polaków. Pomagała w transporcie broni do Warszawy. Członek Towarzystwa Dobroczynności Patriotycznej Kobiet. W latach 1831-1832 założyła i prowadziła Komitet Pomocy Grekom, gromadzący fundusze i medykamenty dla walczących Greków. Zaangażowana w działalność Komitetu Dam Wielkopolskich, założycielka tajnego Towarzystwa Pań Wielkopolskich. Wspierała działaczy emigracyjnych, współpracowała z Towarzystwem Demokratycznym Polskim. Zaangażowana w pomoc walczącym podczas Wiosny Ludów. Założycielka Dyrekcji Opieki nad Rannymi oraz przytułku dla inwalidów w Pakosławiu. Organizatorka kursów pielęgniarskich, założycielka Wielkopolskiego Komitetu Niewiast (1863). Założycielka poznańskiej filii Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Dziewcząt (1871), którego celem była pomoc niezamożnym dziewczętom w edukacji i zdobyciu zawodu. W ramach prowadzonej szkoły oferowano kształcenie do zawodów praktycznych, rękodzielnych, przemysłowych, naukowych i artystycznych. Do szkoły przyjmowano dziewczęta w wieku od ok. 16 do ok. 28 lat. Najlepsze uczennice mogły uzyskać stypendium. Emilia Sczaniecka założyła także oraz ochronkę dla dzieci w Pakosławiu.

Źródła: A. Baszko, Towarzystwo Pomocy Naukowej dla Dziewcząt Polskich w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1871-1918, „Studia Historica Slavo-Germanica” nr 26: 2004; H. Łyczakówna, Emilja Sczaniecka: zarys biografji na tle walk narodu polskiego o niepodległość, Poznań 1930; M. Rezler, Sczaniecka Emilia [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 36, Warszawa 1995-1996; J. Sobczak, Szlakiem słynnych wielkopolanek, Poznań 2008;M. Rezler, Emilia Sczaniecka: 1804-1896, Poznań 1996; Ustawy Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Dziewcząt Polskich w W. X. Poznańskiem, Poznań 1872.