Radziwiłł Janusz

Radziwiłł Janusz – ur. 3.09.1880 w Berlinie, zm. 4.10.1967 w Warszawie. polityk, działacz społeczny. Ukończył Królewskie Gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim oraz Gimnazjum „Carolineum” w Osnabrück. W czasie I wojny światowej jako komisarz w Polskim Komitecie Obywatelskim organizował pomoc dla uchodźców wojennych w powiecie rówieńskim. W 1918 został członkiem rządu Jana Kantego Steczkowskiego. Pełnił funkcję dyrektora Departamentu Stanu. Stworzył podwaliny polskiej dyplomacji. W czasie wojny polsko-bolszewickiej został skierowany w randze podporucznika do 8 Brygady Jazdy. Od 1923 do 1926 przewodniczący Klubu Społeczno-Politycznego. W latach 1928-1935 poseł na sejm z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Od 1935 do 1938 senator. Aktywnie uczestniczył w pracach komisji sejmowych. Przewodniczący sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych, członek Komisji Konstytucyjnej i Budżetowej. Od 1937 zwolennik Obozu Zjednoczenia Narodowego. Współzałożyciel Stronnictwa Zachowawczego. Pełnił funkcję Prezesa Towarzystwa Międzynarodowych i Krajowych Zawodów Konnych w Polsce. Po wybuchu II wojny światowej został 20.09.1939 aresztowany przez NKWD. Po 3 miesiącach zwolniony. Aktywnie uczestniczył w pracach Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej. W 1940 pełnił funkcję prezesa Rady Głównej Opiekuńczej, prowadzącej szereg działań pomocowych na rzecz dzieci. Interweniował w sprawie wywożenia dzieci na roboty przymusowe do Niemiec. Pomagał ludności żydowskiej znajdującej się w getcie warszawskim. Po rezygnacji z funkcji prezesa pełnił rolę mediatora organizacji. Współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj. Po wybuchu Powstania Warszawskiego aresztowany. Zwolniony w październiku 1944. 21.01.1945 aresztowany przez NKWD. W 1947 powrócił do Polski i osiadł w Warszawie. Zrezygnował z uczestnictwa w życiu politycznym.

Źródła: J. Durka, Janusz Radziwiłł 1880-1967. Biografia polityczna, Warszawa 2011; B. Kroll, Opieka i samopomoc społeczna w Warszawie 1939-1945: Stołeczny Komitet Samopomocy Społecznej i warszawskie agendy Rady Głównej Opiekuńczej, Warszawa 1977; B. Kroll, Rada Główna Opiekuńcza 1939-1945, Warszawa 1985; J. Jaruzelski, Radziwiłł Janusz, „Polski Słownik Biograficzny” t. XXX, Wrocław 1987; J. Radziwiłł, Wspomnienia (rozm. z K. T. Toeplitzem), „Przegląd Kulturalny” 1961, nr 51/52.