Placówki opiekuńczo-wychowawcze

Placówki opiekuńczo-wychowawcze – instytucjonalna forma opieki, do której dziecko kierowane jest na pobyt całodobowy na mocy orzeczenia sądowego. Działanie placówek zostało uregulowane Ustawą z 2004 o pomocy społecznej, Ustawą z 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2007 w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Rodzaje placówek: interwencyjna, rodzinna, socjalizacyjna, specjalistyczno-terapeutyczna, wsparcia dziennego. Placówki zapewniają dziecku ciągłą lub okresową opiekę i wychowanie, zaspokajając jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne, społeczne, religijne, a także korzystanie z przysługujących na podstawie odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych i kształcenia. Małe dzieci mogą przebywać w placówkach opiekuńczo-wychowawczych tylko wówczas, gdy są tam umieszczone razem ze starszym rodzeństwem lub matką, albo w przypadku, kiedy ze względu na stan zdrowia nie ma dla nich miejsca w rodzinach zastępczych. Placówki umożliwiają kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi, podejmują działania w celu powrotu dziecka do rodziny. W placówce dzieciom zapewnia się: wyżywienie, opiekę zdrowotną, leki, przedmioty ortopedyczne, zajęcia wychowawcze, kompensacyjne, terapeutyczne i rewalidacyjne, odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, zabawki, podręczniki i przybory szkolne, kwotę pieniężną do własnego dysponowania dla dzieci od 5 roku życia, dostęp do nauki (w szkołach poza placówką, na terenie placówki, nauczanie indywidualne), pomoc w nauce, uczestnictwo w zajęciach sportowych i rekreacyjnych, pokrycie kosztów przejazdu, pobyt w bursie lub internacie. W 2010 tego typu placówek w Polsce było 779, w 2015 – 1078, w 2020 – 1193, zaś w 2021 – 1260. Liczba wychowanków w placówkach w poszczególnych latach wynosiła: 2010 – 18 982, 2015 – 18 655, 2020 – 15 688, 2021 – 15 575.

Źródła: M. Kolankiewicz, Dzieci poza rodziną, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, 2017, nr 16; Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2022; Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 w sprawie placówek opiekuńczo- wychowawczych, Dz. U. 2007, nr 201, poz. 1455; M. Ruszkowska, Realizacja Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w zakresie dostosowania placówek opiekuńczo-wychowawczych do nowych standardów, „Praca Socjalna” 2020, nr 6; Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz. U. 2004 nr 64 poz. 593; Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dz. U. z 2020 r., poz. 821 z późn. zm.