Pediatria po II wojnie światowej

Pediatria po II wojnie światowej – rozwój w Polsce działu medycyny podejmującego problemy zdrowia dzieci po 1945, będący kontynuacją procesów podjętych w okresie międzywojennym. Znaczącą rolę odegrała w nim grupa wybitnych lekarzy zajmujących się leczeniem  dzieci i młodzieży, do których należeli m.in. Rajmund Barański, Helena Barlicka, Janina Czyżewska, Irena Białówna, Artur Chwalibogowski, Franciszek Redlich, Bożena Hager-Małecka. Działając w różnych regionach kraju przyczynili się do istotnego podniesienia poziomu opieki pediatrycznej w latach powojennych. Rajmund Barański na łamach wydawanego od 1921 czasopisma „Pediatria Polska” publikował m.in. artykuły na temat prawidłowego rozwoju niemowląt, żywienia oraz leczenia dziecięcych biegunek. Z jego inicjatywy w 1948 rozpoczął w Warszawie działalność Instytut Matki i Dziecka, który pełnił rolę centralnej jednostki badawczo-rozwojowej wspierającej ochronę zdrowia dzieci. W 1950 we Wrocławiu powstała Centralna Poradnia Ochrony Macierzyństwa i Zdrowia Dziecka kierowana przez Helenę Barlicką. Zajmowała się m.in. opieką nad matką i dzieckiem, szerzeniem oświaty zdrowotnej oraz przeprowadzaniem szczepień ochronnych dla dzieci przeciwko ospie. Z inicjatywy Artura Chwalibogowskiego na przełomie lat 50. i 60. utworzono szpitale dziecięce w Będzinie i Bielsko-Białej oraz pierwsze w Polsce sanatorium reumatologiczne dla dzieci w Jastrzębiu-Zdroju. W 1978 powołano w Warszawie Centrum Zdrowia Dziecka, które łączyło działalność naukową i szkoleniową z lecznictwem szpitalnym, rehabilitacją i profilaktyką. Jako najnowocześniejszy szpital dziecięcy w Polsce, w którego skład wchodziły liczne kliniki, poradnie i specjalistyczne przychodnie, odgrywał kluczową rolę w systemie opieki zdrowotnej dzieci i młodzieży. Liczba pediatrów w kraju sukcesywnie wzrastała z poziomu 300 lekarzy w 1946, do 1575 w 1956, 4633 w 1970,  6995 w 1980 oraz 9612 w 1989 (w 1979 liczba porad lekarskich udzielonych dzieciom wyniosła 28 mln).

Źródła: J. B. Górnicki, Zarys historyczny rozwoju myśli pediatrycznej i opieki nad dzieckiem w Polsce [w:] Pediatria, red. B. Górnicki, B. Dębiec, J. Baszczyński, t. 1, Warszawa 1997; M. Krawczyński, Pediatria [w:] Dzieje medycyny w Polsce. Opracowania i szkice, red. W. Noszczyk, Warszawa 2016; Lewandowski, Troska o dziecko, Warszawa 1980; Organizacja ochrony zdrowia, red. J. Indulski, Warszawa 1984; Słownik Biograficzny Zasłużonych Pediatrów, red. E. Wilkoszewski, z.1, Warszawa 1985.