Półkolonie letnie

Półkolonie letnie – forma wypoczynku dla dzieci i młodzieży organizowana w miejscu zamieszkania. Półkolonie umożliwiały aktywne spędzanie wolnego czasu, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, z którymi rodzice, ze względu na więzi rodzinne, nie chcą rozstawać się na dłuższy czas. Półkolonie organizowane były jako jedna z form wypoczynku obok kolonii wypoczynkowych (letnich a później również zimowych) oraz kolonii leczniczych. Organizowane były zwykle przez te same podmioty, które prowadziły kolonie wypoczynkowe. Biorą swój początek od akcji kolonijnej związanej z działalnością Stanisława Markiewicza i Gustava Fritsche jednych z inicjatorów Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci w Warszawie (1882) i podobnych organizacji powstających na ziemiach pozostałych zaborów. Organizowanie półkolonii, po odzyskaniu niepodległości, koordynowane i wspierane było przez Radę Tymczasową do Spraw Kolonii Letnich (od 1922) i jej terenowe komisje. W II Rzeczypospolitej dzieci 5. i 6. letnie uznawane były za nieodpowiednie dla formy półkolonijnej ze względu na konieczność rannego przewozu i popołudniowego powrotu do domu. Górna granica uczestników wynosiła 18 lat. W latach 1922-1937 zorganizowano 8 026 półkolonii, w których uczestniczyło 956 614 dzieci. Półkolonie, w stopniu jeszcze większym niż kolonie, kierowane były do mieszkańców miast, zwłaszcza dużych (Warszawa, Łódź, Poznań, Lwów). Na Śląsku półkolonie zwane były drużynami jordanowskimi. Półkolonie (tak jak kolonie wypoczynkowe) realizowane były w sposób planowy i zorganizowany, oparty o wytyczne w zakresie programu wychowawczego, organizowania dzieci w grupy wiekowe, utrzymania odpowiednich standardów higienicznych, bytowych, żywieniowych. Wymagania spełniać musiała także kadra wychowawcza.

Źródła: 50 lat działalności Towarzystwa Kolonii Letnich dla Dzieci imienia D-ra Stanisława Markiewicza 1882 - 1932: Sprawozdanie rachunkowe za rok jubileuszowy 1931/1932, Warszawa 1932; L. Dydusiak, Opieka publiczno-prawna nad dzieckiem w Polsce, Lwów 1938; Higjena szkolna: podręcznik dla kierowników szkół, nauczycieli i lekarzy szkolnych, red. S Kopczyński, Warszawa 1933; Kolonie i półkolonie dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1938; Kula E., Wprowadzenie do badań nad dziejami kolonii dziecięcych na kielecczyźnie w latach 1918-1939, „Kieleckie Studia Pedagogiczne” 1994, nr 9; S. B. Sobieraj, Działalność Ministerstwa Opieki Społecznej na rzecz dzieci i młodzieży w okresie II Rzeczypospolitej, Kielce 2019 (praca doktorska).