Komitet Opieki nad Najbiedniejszymi mieszkańcami Miasta Warszawy i Podmiejskich Okolic „Osiedle”

Komitet Opieki nad Najbiedniejszymi mieszkańcami Miasta Warszawy i Podmiejskich Okolic „Osiedle” – organizacja opiekuńcza powstała w Warszawie w 1926 w celu wsparcia najuboższych, w tym bezdomnych, mieszkańców stolicy. Na jej czele stanęła, będącą jedną z głównych inicjatorek powstania Komitetu Aleksandra Piłsudska. Ważną częścią działań stała się opieka nad dziećmi, w ramach Komitetu powstały m. in. sekcje żłobków, przedszkoli, półkolonii i kolonii oraz harcerstwa, wsparcie dla dzieci oferowały również sekcje odzieżowa i dożywiania. Początkowo zakres działania obejmował ubogie tereny Annopola i Żoliborza, z czasem rozszerzał się o kolejne enklawy nędzy w stolicy, w Otwocku podjęto budowę domu kolonijnego dla dzieci. Szczególnie ważna w działalności Komitetu była opieka nad dziećmi osób bezdomnych i bezrobotnych. W ramach organizacji prowadzono dożywianie dzieci, zapewniano im odzież, prowadzono placówki opieki otwartej, organizowano kolonie letnie i półkolonie, kolonie zimowe, prowadzono drużyny harcerskie i gromady zuchowe, kursy kroju i szycia, kąpieliska, ogrody jordanowskie, ogródki działkowe, gabinet dentystyczny, w ramach sekcji higieniczno-lekarskiej zapewniano podopiecznym stałą opiekę lekarską, prowadzono też poradnię prawną. Organizacja prowadziła rozdawnictwo paczek żywnościowych i odzieży z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy, od 1932 podjęła rozdawnictwo żywności i węgla dla najuboższych, w kolejnych latach uczestniczyła w działaniach pomocowych w tym zakresie prowadzonych przez Komitet Pomocy Zimowej. W 1936/37 powstały dwa budynki dla półkolonii w Rembertowie oraz obiekt dla półkolonii w Annopolu. Na stan posiadania Komitetu składało się również wtedy m. in. 5 żłobków, 5 kuchni dla ubogich (kilka milionów wydanych obiadów rocznie), 6 „kropli mleka”, Ogródek Jordanowski, 10 świetlic (ok. 1000 zapisanych dzieci i młodzieży), 9 bibliotek, 4 szkoły szycia i kroju, w koloniach i półkoloniach uczestniczyło łącznie ponad 3 tys. dzieci.

Źródła: A. Garlicki, Aleksandra Piłsudska [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI, Wrocław 1981; Osiedle 1928-1938. Komitet Opieki nad Najbiedniejszymi mieszkańcami Miasta Warszawy i Podmiejskich Okolic, Warszawa 1938; A. Piłsudska, Wspomnienia, Dziekanów Leśny 2004; M. Sikorska, Aleksandra Piłsudska (1882-1963), Łódź 2021.