Chrześcijańskie Towarzystwo Opieki nad Ubogimi Matkami i ich Dziećmi

Chrześcijańskie Towarzystwo Opieki nad Ubogimi Matkami i ich Dziećmi – organizacja dobroczynna działająca na rzecz dobra matek. Powołana 10.08.1884 w Warszawie, rozpoczęła działalność 18.07.1885. Lokal znajdował się przy ul. Marszałkowskiej 56. Celem było stworzenie instytucji umożliwiającej ubogim matkom przebywanie z dzieckiem po porodzie. Towarzystwo utworzone zostało z inicjatywy środowiska lekarskiego, prawniczego i filantropijnego. Organem kierowniczym była warszawska Rada Opiekuńcza. Na czele stanęła hr. Julia Branicka, która ufundowała całe wyposażenie zakładu i jego kancelarii. Powołano także Komitet Gospodarczy z hr. Feliksem Grabowskim na czele, który nadzorował finanse Towarzystwa i proces pomocy matkom. Lekarzem i akuszerem zakładu został dr Władysław Józef Trychowski. Towarzystwo zajmowało się organizacją opieki nad kobietami w okresie ciąży, porodu oraz połogu, a także pomocą kobiecie w zajmowaniu się niemowlęciem. Ważnym elementem była działalność o charakterze edukacyjnym i wychowawczym, czego skutkiem miała być pomoc w podjęciu pracy przez matkę. Miejscem udzielania pomocy był specjalnie przygotowany przytułek dla położnic i niemowląt. Fundusze pochodziły ze składek członków, których liczba w roku inauguracji wynosiła 331 osób. W ciągu 2 pierwszych lat działalności w zakładzie pomoc znalazło 180 ciężarnych (wspierały je 2 położne). Pieniądze przeznaczano na najem lokalu, żywność, opał, światło, pranie, pomoc lekarską, akta stanu cywilnego (chrzest, pogrzeb), pensje, zakup niezbędnych sprzętów, bieliznę i odzież. Matka, która decydowała się na samodzielną opiekę otrzymywała fundusze na opłacenie mamki. Jeśli kobieta nie była w stanie zająć się niemowlęciem, Towarzystwo zapewniało ulokowanie dziecka u mamek wiejskich, nad którymi pieczę i kontrolę sprawował Komitet Gospodarczy. Towarzystwo nie rozszerzyło działalności ze względu na niską wysokość składek i reorganizację szpitalnictwa w 1907. W 1947 organizacja została przyłączona do Towarzystwa Pielęgnowania Chorych św. Józefa – Przytulisko.

Źródła: A. Bołdyrew, Organizacja społecznej pomocy medycznej w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. Między dobroczynnością a nowoczesnym systemem opieki, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, t. 4: 2021; A. Bołdyrew, Społeczno-obyczajowe uwarunkowania porzucania dzieci i dzieciobójstwa w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2012, nr 28; M. Marosz, „Czuwać jak najtroskliwsza matka nad dzieckiem”. Działania matki Kazimiery Gruszczyńskiej w kierunku przygotowania sióstr franciszkanek od cierpiących do pracy pielęgniarskiej, „Nasza Przeszłość”, t. 13, 2019 r.; Sprawozdanie Towarzystwa Opieki nad Ubogiemi Matkami oraz Ich Dziećmi w Warszawie. Rok 1885 i 1886, Warszawa 1887; Sprawozdanie Towarzystwa Opieki nad Ubogiemi Matkami oraz Ich Dziećmi w Warszawie. Rok 1889, Warszawa 1891.