Centralne Biuro Kursów dla Dorosłych

Centralne Biuro Kursów dla Dorosłych – organizacja edukacyjna, założona w 1919 w Warszawie. Początki sięgają 1915, kiedy późniejsze Biuro działało jako Kursy dla analfabetów i bibliotek powszechnych. Organizacja powstała z inicjatywy Wydziału Oświecenia Komitetu Obywatelskiego w Warszawie. Stanowiła sekcję IV Wydziału IX-go Oświaty i Kultury Magistratu miasta stołecznego Warszawy. Celem placówki było utworzenie i propagowanie kształcenia wśród dorosłych. Nauczanie odbywało się poza systemem szkolnym. Prowadzono prace badawczo-naukowe, udzielano porady i inicjowani kursy instruktorskie. Na kursy mogły zgłosić się osoby po ukończeniu 18 roku życia. W 1916 kursy zostały przejęte przez władze miejskie. W roku szkolnym 1923/1924 po raz pierwszy uruchomiono kursy początkowe dla młodocianych. Uczestniczyła w nich młodzież od 14 do 18 roku życia. Do 1925 prowadziła je autonomiczna sekcja Wydziału Szkolnego nadzorowaną przez własny zarząd. Organizowano kursy początkowe dla dorosłych i młodocianych liczące 133 komplety. Uruchomiono szkołę dla dorosłych i młodocianych liczącą 52 komplety. Powołano Uniwersytet Powszechny. W 1927 organizacja liczyła 200 członków, działało wtedy 29 ognisk kursów dla dorosłych i młodocianych. Nauczanie odbywało się w 190 kompletach uczniów. W roku szkolnym 1925/1926 w kursach uczestniczyło ok. 6 tys. osób. Od 1929 Biuro funkcjonowało jako Instytut Oświaty Dorosłych. We wrześniu 1929 utworzono komisję uniwersytetu powszechnego. W roku 1934/1935 placówka opracowała dla Centralnego Komitetu do Spraw Młodzieży Wiejskiej rozkład internatowego uniwersytetu wiejskiego. Od 1935 we współpracy z innymi instytucjami wydawano czasopismo „Praca Oświatowa”. W 1940 placówka połączyła się z innymi organizacjami w jeden organizm – Ludowy Instytut Oświaty i Kultury. Po 1945 Instytut Oświaty Dorosłych nie działał samodzielnie. Organizacja zakończyła działalność w 1950.

Źródła: Centralne Biuro Kursów dla Dorosłych, Warszawa 1927; K. Korniłowicz, Kursy dla dorosłych i młodocianych m. st. Warszawy, Warszawa 1928; M. Gomólniska, Początki pracy [w:] Oświata pozaszkolna samorządu m. st. Warszawy, red. J. Baranowska, Warszawa 1930; A. Stopińska-Pająk, Rola Instytutu Oświaty Dorosłych w Polsce w kontekście dyskursu pamięci o przeszłości andragogicznej, „Edukacja Dorosłych” 2019, nr 2; J. Półturzycki, Stulecie rozwoju edukacji dorosłych w Polsce (1918-2018/2019), „Rocznik Andragogiczny” 2019, t. 26; J. Półturzycki, E. A. Wesołowska, Instytut Oświaty Dorosłych [w:] Z tradycji polskiej teorii i praktyki andragogicznej, red. E. Sapia-Drewniak, A. Stopińska-Pająk, wyd. 2, Toruń 1998.