Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej, Spraw Wojskowych i Skarbu z dnia 11 sierpnia 1923 r. w sprawie opieki nad sierotami wojennymi

Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej, Spraw Wojskowych i Skarbu z dnia 11 sierpnia 1923 r. w sprawie opieki nad sierotami wojennymi – akt wykonawczy do ustawy z dnia 18 marca 1921 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i ich rodzin oraz o zaopatrzeniu rodzin po poległych i zmarłych, których śmierć znajduje się w związku przyczynowym ze służbą wojskową dotyczący umieszczania dzieci w zakładach opiekuńczych. Regulacja umożliwiła faktyczne udzielanie pomocy sierotom po zmarłych żołnierzach. Wcześniej, w ramach działalności doraźnej, sieroty wspierano na podstawie ustawy o tymczasowym zaopatrzeniu inwalidów z 27.05.1919. W rozporządzeniu skategoryzowano osoby mające prawo do świadczenia utrzymania i kształcenia na koszt skarbu państwa. Przysługiwało ono sierotom zupełnym, półsierotom w sytuacji gdy jedyny rodzic do inwalida wojenny przebywający w zakładzie leczniczym, szkolnym lub opiekuńczym, dzieciom gdy rodzice są inwalidami wojennymi i znajdują się w wymienionych wyżej zakładach. Dzieci te uważane były za uprawnione do pomocy gdy nie posiadały majątku osobistego lub gdy ten nie przynosił dochodu, opiekunowie byli osobami ubogimi oraz gdy odmawiały wykonania obowiązku opieki, a niecelowym z punktu widzenia wychowana było stosowanie wobec nich przymusu. O umieszczeniu dziecka w zakładzie opiekuńczym decydowała komisja kwalifikacyjna powoływana na najniższym poziomie władz administracyjnych. Od 1925 prawo obowiązywało na terenie górnośląskim województwa śląskiego. Rozporządzanie straciło moc wraz z uchwaleniem ustawy z 17.03.1932 o zaopatrzeniu inwalidzkim. Opieka organizowana przez urzędy pierwszej instancji finansowana była przez urzędy wojewódzkie. Na podstawie zarządzenia organizowano również placówki przeznaczone wyłącznie dla sierot wojennych. Podlegały one takim samym zasadom jak inne placówki. Dzięki funkcjonowaniu odrębnych uregulowań prawnych sytuacja dzieci, których sieroctwo wynikało z działań wojennych była nieco lepsza niż pozostałych sierot.

Źródła: P. Grata, Polityka państwa polskiego wobec inwalidów wojennych w latach 1918-1939, „Polityka i Społeczeństwo” 2011, nr 8; Cz. Kępski, Dziecko sieroce i opieka nad nim w Polsce w okresie międzywojennym, Lublin 1991; Przepisy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i pozostałych po nich rodzin, oprac. W. Czechowicz, Warszawa 1925; Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej, Spraw Wojskowych i Skarbu z dnia 11 sierpnia 1923 r. w sprawie opieki nad sierotami wojennymi, Dz. U. 1923, nr 84, poz. 662; Ustawa z dnia 18 marca 1921 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i ich rodzin oraz o zaopatrzeniu rodzin po poległych i zmarłych, których śmierć znajduje się w związku przyczynowym ze służbą wojskową, Dz. U., 1921, nr 32, poz. 195.