Rodziny zastępcze terapeutyczne

Rodziny zastępcze terapeutyczne – specjalistyczny typ rodzin zastępczych, będący formą opieki i wychowania dziecka ze specjalnymi potrzebami ze względu na stan zdrowia psychicznego lub fizycznego, wymagającego stałej opieki i pozbawionego jej od rodziny naturalnej. W 1988 funkcjonowało 751 rodzin zastępczych terapeutycznych, które objęły swoją opieką 784 dzieci. Dzieci kwalifikowane do rodzin terapeutycznych przechodzą specjalistyczne badania lekarskie i psychologiczne. Pomoc materialna dla rodzin zastępczych została uregulowana przez rozporządzenie Rady Ministrów z 5.03.1990. Na podstawie rozporządzenia rodzina zastępcza mogła otrzymywać stałą pomoc pieniężną, po zawarciu umowy z określonym organem administracyjnym. Rodziny terapeutyczne uzyskiwały pomoc w postaci miesięcznie 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej w kwartale poprzedzającym. W 1992 istniało 966 takich rodzin dla 1021 dzieci. W latach 1985-1993 łącznie działało 1 181 rodzin zastępczych zajmujących się 1 268 dziećmi. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 21.10.1993 rodziny zastępcze miały otrzymywać wsparcie finansowe dla zapewnienia podopiecznym warunków mieszkaniowych. Rodziny terapeutyczne, specjalistyczne, gdzie dziecko było uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego ze względu na niepełnosprawność, otrzymywały pomoc finansową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od 2001 pomoc pieniężna dla dzieci wychowujących się w rodzinie terapeutycznej wynosiła 80% podstawy. Pomoc rodzinom terapeutycznym świadczą m.in. ośrodki adopcyjno-opiekuńcze Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Na podstawie ustawy z 9.06.2022 o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich od września 2022 opiekę nad dziećmi z niepełnosprawnościami fizycznymi i intelektualnymi sprawuje rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna.

Źródła: M. Safjan, Osamotnienie dzieci. Rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, Warszawa 1984; M. Siembab, Rodzina zastępcza a inne formy rodzinnej opieki nad dzieckiem, https://psychologia.edu.pl/czytelnia/50-artykuly/734-rodzina-zastepcza-jako-srodowisko-wychowawcze.html [dostęp: 22.02.2024]; M. Świtka, Rodziny zastępcze i ich pełnoletni wychowankowie kontynuujący naukę u progu trzeciego tysiąclecia, „Nauczyciel i Szkoła” 2003, nr 3-4; Z. Węgierski, Opieka nad dzieckiem osieroconym. Teoria i praktyka, Toruń 2006.