Ogrody jordanowskie po II wojnie światowej

Ogrody jordanowskie po II wojnie światowej – tereny zielone pełniące funkcję miejsc sportowo-rekreacyjnych i edukacyjnych dla dzieci. Szczególny rozwój ogrodów jordanowskich działających w obszarze opiekuńczo-wychowawczym występował w okresie międzywojennym. Po 1945 podjęto reaktywację ogrodów pod opieką terenowych jednostek administracji oświatowej jako samodzielnych ogrodów lub jako składników parków publicznych, w kolejnych latach kultywowano ideę zakładania ogrodów jako miejsc organizujących czas wolny dzieci i młodzieży. W 1947 na terenie Polski działało 41 ogrodów jordanowskich. Według wytycznych urbanistycznych przyjmowanych po II wojnie światowej, ogród jordanowski miał być zlokalizowany w każdym mieście oraz na każdym większym osiedlu. Pracę nad reaktywacją i rozwojem ogrodów miały podjąć m.in. koła Przyjaciół Ogrodów Jordanowskich, Liga Kobiet, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej. W ogrodzie o powierzchni 2 ha mogły znajdować się m.in.: boiska ziemne i trawiaste, boisko do siatkówki, place dla dzieci podzielonych wiekowo, plac z przyrządami gimnastycznymi, brodzik, trawniki wypoczynkowe, plac przedstawień, tory saneczkowe i narciarskie. Ogrody miały dawać możliwość kontaktu z przyrodą przez organizowanie działek poglądowo-doświadczalnych oraz prowadzenie hodowli zwierząt. Wyposażenie miało obejmować: sprzęt sportowo-zabawowy, ogrodniczy, turystyczno-harcerski, stolarsko-ślusarski, sprzęt do zajęć artystycznych. Pracami w ogrodzie miał zajmować się personel przygotowany w zakresie pedagogiczno-społecznym oraz wychowania fizycznego. Wśród ogrodów jordanowskich powstałych w okresie PRL-u znajdował się np. ogród na warszawskim osiedlu Sady Żoliborskie oraz ogród jordanowski przy ul. Felińskiego na Żoliborzu w Warszawie. W 1990 w Polsce funkcjonowało 100 ogrodów. Według stanu na 2022 na terenie Polski znajdowało się 7 ogrodów jordanowskich jako obiektów wychowania pozaszkolnego, a z organizowanych przez nie zajęć skorzystało 9 695 osób.

Źródła: M. Czałczyńska-Podolska, Ogrody jordanowskie na tle współczesnych ogrodów dziecięcych, „Przestrzeń Urbanistyka Architektura” 2016, vol. 2; P. Grata, Czas przełomu. Polityka społeczna w latach 1944-1950, Rzeszów 2018; I. Kossakowska, O potrzebie i zadaniach ogrodów jordanowskich [w:] Ogród jordanowski, red. I. Chmieleńska, Warszawa 1961; L. Majdecki, Historia ogrodów, t. 2, Warszawa 2008; A. Ostrowska-Tryzno, H. Nałęcz, A. Pawlikowska-Piechotka, Tradycja placów zabaw w Polsce i Europie, „Mazowsze. Studia Regionalne” 2019, nr 31; A. Pawlikowska-Piechotka, Przestrzeń rekreacji dziecka w mieście, Gdynia 2011; J. Smoleński, Budowa i urządzenie ogrodu jordanowskiego [w:] Ogród jordanowski, red. I. Chmieleńska, Warszawa 1961.