Misje dworcowe

Misje dworcowe – placówki niosące pomoc osobom podróżującym. Głównym celem działalności była walka z handlem ludźmi. Patrolowano dworce kolejowe oferując wsparcie samotnym kobietom i dzieciom. Misje udzielały wsparcia materialnego, ostrzegały przed handlarzami ludźmi i fałszywymi opiekunami. Oferowano bezpłatny lub tani nocleg w schroniskach. Pierwsze misje powstały na ziemiach polskich przez I wojną światową. Taką działalność prowadziło np. Warszawskie Chrześcijańskie Towarzystwo Ochrony Kobiet, Ewangelickie Towarzystwo Ochrony Kobiet oraz Żydowskie Towarzystwo Ochrony Kobiet. Na dworcach kolejowych tworzono stałe punkty informacyjne. Aktywnie działano w zakresie pomocy dla osób podróżujących, zapewniano schronienie. W zależności od zapotrzebowania oferowano pomoc finansową. Pomagano w większości samotnie podróżującym kobietom i dzieciom. Od 1923 misje dworcowe były organizowane i wspierane przez Polski Komitet Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi. Komitet zakładał własne misje lub wspierał działania organizacji społecznych. W 1925 uruchomiono stałą placówkę na Dworcu Głównym w Warszawie. W początkach lat 30. XX wieku powstała pierwsza placówka na dworcu autobusowym w Warszawie. W Poznaniu misja dworcowa rozpoczęła działalność w 1910. Była prowadzona przez Katolickie Towarzystwo Ochrony Dworcowej, a następnie przez Katolickie Towarzystwo Opieki nad Kobietami. W Krakowie działalność zainaugurowano w 1912. Po 1918 misje były prowadzone przez Katolicki Związek Polek. W 1910 założono misję we Lwowie. Działalność kontynuowano od 1923. W 1938 przeniesiono z Brzuchowic do Lwowa schronisko dla „moralnie zaniedbanych dziewcząt”. Misje dworcowe były także prowadzone przez zgromadzenia zakonne m. in. Sług Jezusa oraz Sióstr Służebniczek. W okresie dwudziestolecia działało 27 misji, przeważnie w dużych miastach.

Źrodła: K. Chylak, Zwalczanie handlu żywym towarem w II Rzeczypospolitej: społeczna działalność misji dworcowych na rzecz ochrony kobiet i dzieci, „Homo Politicus” 2011, vol. 1(6); U. Glensk, Historia słabych. Reportaże i życie w dwudziestoleciu (1918-1939), Kraków 2014; P. Grata, P. Bielec-Cząstka, Misje dworcowe w byłej Galicji jako element opieki nad kobietą w podróży w Drugiej Rzeczypospolitej [w:] Galicyjskie Drogi i Bezdroża. Studium infrastruktury, organizacji i kultury podróżowania, red. J. Kamińska-Kwak, Rzeszów 2013; J. A. Mazur, Opieka i resocjalizacja wobec przestępców nieletnich w okresie międzywojennym na przykładzie Lublina, Kraków 2017; P. Szczygłowski, Problemy socjalne ludzi podróżujących na przykładzie misji dworcowych, „Studia Regionalne i Lokalne” 2005 nr 3(21); M. Wójcik, Misje Dworcowe prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr Służek NMP Niepokalanej w latach 1930-1939 [w:] W służbie słowa pisanego. Księga pamiątkowa dedykowana Halinie Irenie Szumił, red. G. Bartoszewski OFMcap, Lublin-Warszawa 2009.