Markiewicz Stanisław

Markiewicz Stanisław – ur. 8.08.1839 w Rawie Mazowieckiej, zm. 25.11.1911 w Warszawie; higienista, lekarz, społecznik, pionier kolonii letnich na ziemiach polskich. W 1864 ukończył studia lekarskie w Szkole Głównej Warszawskiej. Po studiach odbył kilka staży zagranicznych, następnie podjął praktykę lekarską. Jako lekarz fabryczny w papierni Epsteinów w Soczewce propagował higienę i oświatę zdrowotną, zakładał ambulatoria, łaźnie fabryczne, jadłodajnie dla ubogich. Publikował w licznych czasopismach, m. in. specjalistycznych „Gazecie Lekarskiej”, „Medycynie”, „Pamiętniku Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” oraz pismach ogólnych, propagował w nich zagadnienia higieniczne, wydawał również poświęcone kwestiom ochrony zdrowia tłumaczenia prac zagranicznych. W 1879 przeniósł się do Warszawy, gdzie od 1881 aktywnie działał w Komitecie Kanalizacyjnym, był lekarzem naczelnym Kolei Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, pracował także jako lekarz szkolny, tworząc schematy badań lekarskich w szkołach. Układał regulamin dla lekarzy szkolnych na potrzeby Polskiej Macierzy Szkolnej, założył tzw. mleczarnię leczniczą prowadzącą dokarmianie niemowląt i dzieci chorych. Jako zwolennik poglądu o znaczeniu przebywania na świeżym powietrza dla zdrowia i prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży w końcu lat 70. XIX wieku zaczął propagować prowadzone już od kilku lat w Szwajcarii i Niemczech kolonie letnie dla ubogiej i chorowitej młodzieży. W 1881 utworzył Towarzystwo Kolonii Letnich dla Ubogiej i Słabowitej Dziatwy m. Warszawy, zalegalizowane przez władze carskiego dopiero w 1896. Na czele Towarzystwa początkowo stanął Gustaw Fritsche, od 1898 jego prezesem był Markiewicz. Pierwsze kolonie dla dzieci w wieku 8-13 lat zostały zorganizowane w 1882, szybki ich rozwój nastąpił po legalizacji Towarzystwa i wsparciu jego działalności przez Magistrat, jak i coraz większemu zainteresowaniu darczyńców. Do 1914 z kolonii skorzystało łącznie 88,5 tys. dzieci i młodzieży.

Źródła: B. Kalinowska-Witek, Dla dobra dziecka. Nowatorskie rozwiązania w zakresie opieki i wychowania na ziemiach polskich w II połowie XIX i na początku XX wieku, Lublin 2021; E. Lewandowicz, Działalność doktora Stanisława Markiewicza w Soczewce 1867-1879, „Notatki Płockie” 2002, nr 3; W. Lisowski, Stanisław Markiewicz (1839-1911). Lekarz społecznik, „Skalpel. Biuletyn Wojskowej Izby Lekarskiej” 2010, nr 1; K. Łazarowicz, 25 lat działalności Towarzystwa Kolonii Letnich w Warszawie, Warszawa 1907; S. Łyskawiński, Pionierzy kolonii letnich, „Życie Dziecka” 1932, nr 3; T. Ostrowska, Stanisław Nikodem Markiewicz [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. XX, Wrocław 1975.