Lwowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami

Lwowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami – powstała ok. 1904 organizacja mająca na celu niesienie pomocy dzieciom osieroconym. Towarzystwo proponowało pierwsze na terenie miasta rozwiązanie systemowe dotyczące problemu sieroctwa. Celem było „zorganizowanie w stolicy kraju czynnego popierania i ulepszania opieki dla ogółu spraw sierocych”. Działało na bazie rad sierocych, składających się z naczelnika gminy, proboszcza i przedstawiciela obszaru dworskiego. Jego działalność polegała na koordynacji pracy 5 rad sierocych istniejących na terenie miasta. Funkcjonował podział na 4 dzielnice i Śródmieście, w których utworzono dzielnicowe rady sieroce w celu nadzorowania opieki domowej nad opuszczonymi dziećmi. Towarzystwo zainicjowało także powstanie kas sierocych dla pozostających pod opieką instytucji dzieci z myślą o zapewnieniu im środków materialnych. Ponadto w 1907 powołano opiekunów ubogich. Ich zadaniem było sporządzenie diagnozy potrzeb w zakresie opieki społecznej na terenie Lwowa i pełnienie roli pośrednika w ich realizacji. W 1910 przekształcone w Krajowe Towarzystwo Opieki nad Dziećmi. Zmiana podyktowana była chęcią rozszerzenia aktywności na teren całej Galicji. Celem było niesienie szeroko pojętej pomocy: materialnej, moralnej, umysłowej, ubogim i nie posiadających rodziny dzieciom od niemowlęctwa do uzyskania pełnoletności. Towarzystwo w 1910 składało się z 19 członków. W 1911 liczba wzrosła do 24. W 1912 Towarzystwo objęło swoją opieką 5389 sierot. W warunkach wojennych rozpadł się dotychczasowy miejski system opieki społecznej, zaczęto powoływać narodowe oraz wyznaniowe towarzystwa dobroczynne. We Lwowie powołano m. in. pierwszy komitet niosący pomoc żydowskim sierotom wojennym, co stanowiło bazę pod utworzenie późniejszego Związku Towarzystw Opieki nad Żydowskimi Sierotami Rzeczypospolitej Polskiej (Centos).

Źródła: A. Haratyk, Rozwój opieki nad dziećmi i młodzieżą w Galicji doby autonomicznej, Wrocław 2002; A. Haratyk, Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogimi i osieroconymi (1867–1914), Kraków 2007; M. Łapot, Miejski Komitet Opieki Pozaszkolnej we Lwowie (1927–1939) – nieznana karta z dziejów opieki nad dzieckiem w Polsce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2021, t. 58; M. Łapot, Żydowska opieka nad dzieckiem sierocym w Galicji w XIX i na początku XX w. (do 1914 r.), „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2004, nr 13.