Kuchnie dziecięce

Kuchnie dziecięce – placówki opieki częściowej nad dzieckiem w zakresie dożywiania, przeznaczone wyłącznie dla dzieci i rozwijające się w I połowie XX wieku. Organizacją tworzącą kuchnie dziecięce w okresie I wojny światowej była Sekcja Kobiet działająca przy Komitecie Niesienia Pomocy Biednym. W 1914 Sekcja założyła na Chojnach koło Łodzi placówkę wydającą obiady dla dzieci i mleko dla niemowląt. Specjalne kuchnie kleikowe oraz kuchnie dla dzieci powyżej 2 lat tworzyła organizacja Kropla Mleka. W latach 1916-1917 na terenie Łodzi powstawały kuchnie dla dzieci i młodzieży szkolnej, funkcjonujące przy kuchniach dla dorosłych lub jako odrębnie działające placówki. W tworzenie kuchni dla dzieci włączyła się Komisja Międzyzwiązkowa Robotniczych Stowarzyszeń Chrześcijańskich, uruchamiając w 1916 placówki przygotowujące kleiki z kaszy dla dzieci mających 2-4 lata, oraz kuchnie ruchome dowożące posiłki do ochronek i szkół w Łodzi. W okresie międzywojennym prowadzeniem kuchni dziecięcych zajmowały się m.in. Towarzystwo Ochrony Zdrowia oraz komitety Centrali Towarzystw Opieki nad Sierotami i Dziećmi Opuszczonymi. W czasie II wojny światowej na terenie Generalnego Gubernatorstwa Wydział Ognisk i Kuchen dla Dzieci Centos prowadził 7 kuchni dla 5 440 dzieci (luty 1941). Kuchnie dziecięce działające w gettach wspomagała Żydowska Żeńska Służba Społeczna. Po zakończeniu działań wojennych, wobec potrzeb zaspokojenia głodu wśród dzieci, w tworzenie kuchen dziecięcych włączyły się instytucje i organizacje pomocowe np. Caritas. Organizacja kuchnie dziecięce prowadziła w całym kraju, np. w diecezji kieleckiej w 1946 działało 25 kuchni dziecięcych, w 1945 na terenie Katowic zorganizowano 2 kuchnie, dla 1250 dzieci w Katowicach oraz dla 500 dzieci w Katowicach-Dębiu (obie prowadzone do 1950 przez Katowicki Okręg Caritas). Placówki prowadził również Centralny Komitet Opieki Społecznej, który według stanu na 29.02.1948 wspierał 121 kuchni dziecięcych.

Źródła: A. Bieżanowski, Katolicka działalność dobroczynna na terenie diecezji katowickiej w latach 1945-1950, „Nasza Przeszłość” 1975, nr 44; A. Jarzębowska, Inwentarz Zespołu Archiwalnego. Centrala Towarzystw Opieki nad Sierotami i Dziećmi Opuszczonymi. Warszawa – getto 24.07.1941 – 26.05.1942, Warszawa 2006; G. Michalski, Główne kierunki pomocy łódzkim rodzinom w latach pierwszej wojny światowej w świetle doniesień dziennika „Godzina Polski”, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, nr 2; I. Miernik, Centralny Komitet Opieki Społecznej 1945-1949. Powstanie i główne etapy działalności [w:] Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX, XX i na początku XXI wieku, red. M. Przeniosło, M. Przeniosło, Kielce 2010; Szkoła przy taniej kuchni, „Godzina Polski” 1916, nr 131; A. Żółkiewska, „Parlamenty matek i sióstr”. Żydowska Żeńska Służba Społeczna w getcie warszawskim, „Studia Judaica” 2021, nr 2.