Krajowe Ukraińskie Towarzystwo Ochrony Dzieci i Opieki nad Młodzieżą

Krajowe Ukraińskie Towarzystwo Ochrony Dzieci i Opieki nad Młodzieżą – związane z ludnością ukraińskie stowarzyszenie o charakterze organizacji charytatywnej założone w 1917 we Lwowie, działające na terytorium Polski w okresie międzywojennym. Zakres działania Towarzystwa obejmował województwa: lwowskie, tarnopolskie, stanisławowskie, krakowskie. Aktywność skupiała się m.in. wokół opieki nad dzieckiem sierocym. W powiecie tarnopolskim Towarzystwo przy pomocy filii prowadziło Ochronkę Ukraińskich Sierot Wojennych, założoną w 1917 z inicjatywy Fundacji ks. Ostrogskiego. Koedukacyjny zakład był przeznaczony dla 35 dzieci. Wiosną 1918 Towarzystwo objęło patronatem drużyny ukraińskiej organizacji młodzieżowej „Płast”. Do kierowania jednostkami powołano komisję, Naczelną Płastwą Radę, działającą w strukturach Towarzystwa. W okresie międzywojennym Rada funkcjonowała bez jej legalizacji. Krajowe Ukraińskie Towarzystwo Ochrony Dzieci i Opieki nad Młodzieżą prowadziło działalność na podstawie statutu zatwierdzonego 1.11.1923 przez Lwowski Urząd Wojewódzki. Organizacja dzieliła się na sekcje, które miały zajmować się: młodzieżą, działalnością wydawniczą, utrzymywaniem bibliotek, Ukraińską Radą Matek oraz przychodnią. W latach 1920-1930 działalność „Płast”, pod nadzorem Towarzystwa, rozwijała się szczególnie na ternach Galicji Wschodniej. Sprawowanie patronatu nad organizacją „Płast” zakończyło się 26.09.1930 wraz z jej likwidacją. Towarzystwo kontynuowało swoją działalność, w tym przeprowadzając zbiórki publiczne. Jedna ze zbiórek darów była prowadzona od października do listopada w 1937 w Kamionce Strumiłowej. Propagowano ruch turystyczny przez organizowanie wędrownych obozów. Jeden z nich przechodził w 1938 przez tereny Beskidu Niskiego i Sądeckiego. Wraz z wybuchem II wojny światowej w 1939 organizacja zakończyła działalność.

Źródła: T. Duda, Życie polityczne Łemków sądeckich i gorlickich w latach 1926-1939, „Rocznik Sądecki” 1992, t. 20; Ogłoszenie o wyniku zbiórek publicznych, „Tarnopolski Dziennik Wojewódzki” 1937, nr 20; Opieka nad macierzyństwem, dziećmi i młodzieżą w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1928; Płast [w:] Słownik organizacji młodzieżowych w Polsce 1918-1970, Warszawa 1971; Р. Висоцький, Пацифікація Галичини 1930 року. Документи, t. 1, Львів 2019; E. Wiszka, Emigracja ukraińska w Polsce 1920-1939, Toruń 2004.