Kosmowski Wiktoryn

Kosmowski Wiktoryn – ur. 1849, zm. 15.02.1930 w Warszawie; lekarz, filantrop, działacz społeczny. Absolwent Szkoły Głównej Warszawskiej. Brał udział w wojnie francusko-pruskiej (1870-1871) po stronie Francji. Po wojnie wrócił do Warszawy, gdzie otworzył praktykę lekarską przy ul. Marszałkowskiej 62. Równocześnie pracował w Szpitalu Dzieciątka Jezus. Specjalista i pionier w dziedzinie badania i leczenia chorób dziecięcych. Głównym przedmiotem jego zainteresowania były zagadnienia związane z higieną, leczeniem i pielęgnacją niemowląt i dzieci w pierwszych latach życia. Swoją uwagę zwracał na problemy dzieci najmłodszych, zaniedbanych, ubogich, porzuconych i sierot. Publikował prace przekazujące wiedzę o prawidłowej higienie ciąży, fizjologii noworodków, podstawach pielęgnacji najmłodszych: karmieniu, zapewnieniu odpowiednich warunków, myciu, ubieraniu, aktywności fizycznej dziecka i dobrym śnie. Wspierał rozwój Warszawskiego Szpitala Dziecięcego, który utworzono ze składek dobroczynnych w 1869 z inicjatywy dr Antoniego Sikorskiego. W 1879 razem z Adamem Bauertzem, Zygmuntem Dobierzewskim i Kazimierzem Filipowiczem utworzył czasopismo medyczne „Kronika Lekarska”. Współautor pracy Niedole dziecięce (1882), opublikowanej razem z Adamem Goltzem, Aleksandrem Moldenhawerem, Stanisławem Markiewiczem i Romanem Wierzchelejskim. Członek Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. 8.04.1882 razem z A. Goltzem, S. Markiewiczem, Gustawem Frische, Bolesławem Gepnerem, Konradem Chmielewskim, Adamem Pawińskim, Stanisłąwem Lesznowskim i Bolesławem Prusem zainicjował powstanie Towarzystwa Kolonii Letnich, które organizowano od 1897. W czasie trwania kolonii letnich Kosmowski prowadził badania naukowe dotyczące zdrowia dzieci i publikował treści promujące organizowania ośrodków i przedstawiające korzyści jakie płyną z leczniczej terapii poza miastem. Ojciec Ireny Kosmowskiej, posłanki, działaczki społecznej i oświatowej.

Źródła: A. Burdkiewicz, J.M. Burdkiewicz, Profesor Leon Kozłowski jako człowiek uczony, polityk, i jego wpływ na archeologię wrocławską, „Wychowanie w Rodzinie” 2012, nr 5; W. Kosmowski, Rys higieny dzieci w pierwszych latach ich życia, Warszawa 1873; W. Kosmowski, Wykład chorób dzieci. Podręcznik dla lekarzy i studentów, Warszawa 1883; W. Lisowski, Stanisław Markiewicz (1839-1911). Lekarz społecznik, „Skalpel” 2010, nr 1; R. Michałowski, Stanisław Michałowski (1843-1914), Łomża 1992; Niedole dziecięce, Warszawa 1882; Od redakcyi, „Kronika Lekarska” 1880, nr 25; K. Rutkowski, E. Dembińska, Dr Karol de Beaurdain – a psychiatrist’s profile, „Psychiatria Polska” 2017, nr 51; M. Stopa, J. Brykczyński, Ostańce. Kamienice warszawskie i ich mieszkańcy, t. 3, Warszawa 2012; Ś. P., Wiktoryn Kosmowski, „Kurjer Warszawski” 1930, nr 46.