Komitet Przyjaciół Dzieci Dalekiego Wschodu

Komitet Przyjaciół Dzieci Dalekiego Wschodu – organizacja opiekuńcza, powołana przez Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej w 1923. Procesem tworzenia zajął się Józef Jakóbkiewicz. Symboliczne otwarcie miało miejsce 30.04.1923. Komitet prowadził Zakład Wychowawczy Dzieci Syberyjskich w Wejherowie. Zarządzaniem placówki zajęli się Anna Bielkiewicz i Józef Jakóbkiewicz. Głównym celem było przygotowanie dzieci do samodzielnego życia oraz uzyskanie wykształcenia i zawodu. Ośrodek był utrzymywany przez państwo i Polski Komitet Ratunkowy Dzieci Dalekiego Wschodu. Przeciętnie w zakładzie mieszkało ok. 280 podopiecznych. Dzieci nauczano podstaw higieny, obowiązkowa była gimnastyka. Organizowano wycieczki oraz gry terenowe na zewnątrz. Kształcenie obejmowało głównie język polski i matematykę. Część wychowanków po zdaniu egzaminów wstępnych była kierowana do miejscowego seminarium nauczycielskiego. 40 małoletnich chodziło do szkoły wydziałowej. 15 chłopców rozpoczęło naukę w gimnazjum. Dziewczęta uczyły się krawiectwa, chłopcy – ślusarstwa i szewstwa. W placówce uruchomiono pracownię krawiecką oraz wikliniarską. Dla najmłodszych dzieci utworzono przedszkole. Starsze dzieci były podzielone na grupę „szkolną” (nauka w szkole powszechnej przy placówce lub w szkołach ponadpodstawowych w mieście) i „rzemieślniczą” (nauka zawodu w miejscowych warsztatach rzemieślniczych). W zakładzie działał Harcerski Hufiec Syberyjski. Organizacja prowadziła akcję poszukiwania rodzin dzieci. W latach 1923-1926 placówkę opuściły 72 osoby, które uzyskały wykształcenie i zaczęły samodzielną pracę. 31.12.1926 Wydział Krajowy Pomorski wypowiedział umowę najmu budynku zajmowanych przez organizację. W 1927 część podopiecznych została przewieziona do bursy w Warszawie. Pozostała część pozostała w Wejherowie. W 1928 ostatnia grupa została skierowana do Kozielca.

Źródła: W. Theiss, Dzieci Syberyjskie. Dzieje polskich dzieci repatriowanych z Syberii i Mandżurii w latach 1919-1923, Warszawa 1992; J. Jakóbkiewicz, Dzieci syberyjskie w Wejherowie, „Ameryka – Polska” 1925, nr 7; Zakład Wychowawczy Dzieci Syberyjskich w Wejherowie. Sprawozdanie z pracy wychowawczej za rok 1925, „Opieka nad Dzieckiem” 1926, R. 4, nr 4-5; M. Puchacz, Wejherowo. Nowatorska placówka pedagogiczna [w:] Syberyjskie dzieci Cesarzowej Japonii: pomoc Japonii dzieciom polskim z Syberii w latach 1919-1922: konferencja, red. M. Piechowska, K. Zuber, Warszawa 2019.