Komitet Pomocy Repatriantom

Komitet Pomocy Repatriantom – działająca po II wojnie światowej organizacja charytatywna udzielająca pomocy przesiedlanej ludności polskiej, nawiązujący do działań pierwszych po zakończeniu okupacji niemieckiej lokalnych komitetów pomocy repatriantom, współpracujących z Komitetami Opieki Społecznej i Polskim Czerwonym Krzyżem i rozprowadzających odzież, obuwie żywność, leki oraz paczki UNRRA. Komitet powstał po „odwilży październikowej”, gdy w początkach grudnia 1956 na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego utworzono Studencki Komitet Pomocy Repatriantom. Następnie 15.12.1956 zorganizowano ogólnopolski Komitet Pomocy Repatriantom przy Polskim Czerwonym Krzyżu, niosący pomoc przy tzw. drugiej repatriacji ze Związku Radzieckiego. Przewodniczącym został Władysław Bieńkowski. Decyzją Zarządu Komitetu utworzono komitety wojewódzkie przy zarządach wojewódzkich PCK. Społeczne komitety pomocy repatriantom były powoływane przez Powiatowe Rady Narodowe. Organizacja miała współpracować z Biurem Pełnomocnika Rządu do spraw Repatriacji oraz PCK w zakresie opieki nad repatriantami, w tym przyjmowania, udzielania pomocy, poszukiwania rodzin. W strukturach Komitetu powołano: komisję koordynacyjną, komisję pomocy materialnej, sekcję zatrudnienia i osiedlenia, sekcję poszukiwań, sekcję lekarską, prawną, szkoleniową, referat informacyjno-prasowy, referat imprez. W zakresie opieki nad młodzieżą repatriancką prowadzono rozdawnictwo odzieży, obuwia i książek, potrzebnych do edukacji dla studentów. Na dworcach organizowano punkty żywienia. Współpracując z emigracją polską na Zachodzie otrzymywano dostawy leków i odzieży. Pomoc finansową, przekazywaną na konto walutowe przeznaczano m.in. na organizowanie wczasów i kolonii dla dzieci, remonty mieszkań i zapomogi. Likwidacja Komitetu nastąpiła 31.03.1959, z chwilą zakończenia repatriacji z ZSRR. Wciąż trwające prace organizacji przejęło Biuro Informacji i Poszukiwań Polskiego Czerwonego Krzyża.

Źródła: D. Apanel, Rola instytucji pozarządowych w opiece nad dzieckiem na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1975 – zarys problemu, „Biuletyn Historii Wychowania” 2009, nr 25; M. Ruchniewicz, Społeczeństwo polskie wobec tzw. drugiej repatriacji ze Związku Radzieckiego. Działalność Ogólnopolskiego Komitetu Pomocy Repatriantom 1956-1959, „Wrocławskie Studia z Historii Najnowszej” 1998, t. 5; M. Ruchniewicz, Tzw. repatriacja ludności polskiej z ZSRR w latach 1955-1959, „Dzieje Najnowsze” 1999, nr 2; D. A. Rymar, Repatriacja ludności polskiej z ZSRR na przykładzie Gorzowa w latach 1955-1959: w świetle akt Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gorzowie, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 2003, nr 10; P. Wieczorek, Społeczność żydowska w Wałbrzychu po 1945 roku [w:] Wałbrzyskie szkice, red. S. Bielawska, Wałbrzych 2015.