Jaworska Maria

Z Słownik historyczny "Opieka nad dziećmi na ziemiach polskich w XIX-XXI wieku"

Jaworska Maria – ur. 8.03.1885 we Wiedniu, zm. 5.02.1957 we Lwowie. Pedagog, działaczka społeczna. W 1904 zdała maturę w państwowym seminarium nauczycielskim. Studiowała historię i polonistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1904-1914 przewodziła tajnym kołom samokształceniowym młodzieży żeńskiej. Od 1905 pracowała jako nauczycielka w prywatnych szkołach. W latach 1911-1918 pracowała jako nauczycielka w państwowym seminarium nauczycielskim ucząc historii i języka polskiego. W trakcie studiów aktywnie uczestniczyła w Bratniej Pomocy i Czytelni Akademickiej. W czasie I wojny światowej w latach 1914-1915 utworzyła w Oberkollerbun w Austrii Komitet Polaków. Aktywna uczestniczka Ligi Kobiet i Polskiej Ligi Niezawisłości we Lwowie (1916-1918). W 1918 wstąpiła do Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 1919 do 1922 była referentką wychowawstwa i oświaty pozaszkolnej w Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego. W latach 1923-1926 pracowała jako nauczycielka w Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. Szymona Konarskiego. W 1926 zdobyła dyplom nauczyciela szkół średnich. Od 1926 do 1928 pełniła funkcję dyrektorki Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego im. Adama Asnyka. Z ramienai BBWR posłanka na Sejm RP II kadencji (1928-1930) i III kadencji (1930-1935). Aktywnie uczestniczyła w komisjach opieki społecznej i inwalidzkiej, oświatowej (1932 przewodnicząca), budżetowej. W latach 1935-1939 była wizytatorką szkół okręgu lwowskiego. Członkini, od 1928 wiceprzewodnicząca Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, oraz przewodnicząca oddziału lwowskiego. Współzałożycielka organizacji młodzieżowej „Straż Przednia”. W czasie II wojny światowej przebywała we Lwowie. W latach 1939-1941 pracowała w polskiej szkole średniej. Następnie nauczała w polskiej szkole zawodowej. Prowadziła tajne nauczanie. Po 1945 pozostała we Lwowie. Pracowała w szkołach radzieckich z językiem polskim wykładowym.

Źródła: M. Smogorzewska, Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919 – 1939. Słownik biograficzny, t. 2, red. A. K. Kunert, Warszawa 2000; M. Grekowicz-Hausnerowa, Jaworska Maria [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 11, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964-1965; T, Szczechura, Związek Nauczycielstwa Polskiego: zarys dziejów 1919-1939, Warszawa 1957; S. Sempołowska, Szkoła powszechna i jej wychowankowie [w:] Polska lewica społeczna wobec oświaty w latach 1919-1939 (wybór materiałów), wyboru dokonali B. Ługowski, E. Rudziński, Warszawa 1960; Jaworska Maria 1885-1957; https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000002117&find_code=SYS&local_base=ARS10 [dostęp: 26.03.2023].