Falski Marian

Falski Marian – ur. 7.12.1881 w Naczy, zm. 8.10.1974 w Warszawie. Pedagog, działacz oświatowy, organizator szkolnictwa. W 1899 rozpoczął studia w Instytucie Politechnicznym w Warszawie. Uzyskał dyplom inżyniera-technologa. Założyciel Komitetów Kółek Uczniowskich w obrębie Sekcji Prowincjonalnej Centralnego Komitetu Organizacji Uczniowskich. Od 1903 członek Polskiej Partii Socjalistycznej. W Warszawie kierował kołami uczniowskimi. Współpracownik konspiracyjnych kół wychowawczych. W 1906 aresztowany przez władze carskie i umieszczony w cytadeli warszawskiej. Wyemigrował do Krakowa. Pracował jako nauczyciel prywatny. Od 1909 studiował psychologię i pedagogikę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1910 opublikował pierwsze wydanie elementarza Nauka czytania i pisania. Wprowadził do podręcznika nowoczesną metodą wyrazową (syntetyczną) i tradycyjną literowo-głoskową. W 1921 wydano uzupełnienie przeznaczone dla żołnierzy. W 1917 obronił doktorat z psychologii czytania. W 1919 rozpoczął pracę w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Kierownik referatu statystycznego, ośrodka badań ustroju i organizacji szkolnictwa. Stworzył system statystyki oświatowej. Uczestnik tzw. Sejmu Nauczycielskiego w 1919 w Warszawie. Współpracownik Związku Nauczycielstwa Polskiego. Aktywnie działał w Państwowym Instytucie Nauczycielskim Wolnej Wszechnicy Polskiej i w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach. Przeciwnik reformy szkolnictwa opracowanej przez Janusza Jędrzejowicza. W 1931 ekspert Ligi Narodów do problematyki reorganizacji oświaty w Chinach. W czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie. Po wojnie odbudował Biuro Badań i Statystyki Ministerstwa Oświaty. W 1946 przeprowadził spis dzieci w wieku szkolnym. Od 1953 pracownik naukowy Pracowni Dziejów Oświaty PAN.

Źródła: B. Grześ, Falski Marian [w:] 100 lat ZNP: ludzie, fakty, sprawy, wydarzenia, Warszawa 2005; Ż. Kormanowa, Falski Marian [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2, Warszawa 1987; T. Cegielski, „Ala ma kota”. Pamięci Mariana Falskiego, „Ars Regia” 1998-1999, nr 7-8, R. 13-14; R. Piwowarski, Koncepcje i dorobek Mariana Falskiego nadal są przydatne, „Polska Myśl Pedagogiczna” 2019, nr 5; R. Wroczyński, Marian Falski i reformy szkolne w Rzeczypospolitej, Warszawa 1988; W. Okoń, Wizerunki sławnych pedagogów polskich, Warszawa 2000; B. Grzegorczyk, Marian Ignacy Falski (1881-1974) [w:] Polska myśl pedagogiczna po 1918 roku, red. E. Brodacka-Adamowicz, Siedlce 2007; Marian Falski, https://www.csw2020.com.pl/biogram/marian-falski/ [dostęp: 25.02.2023].