Dożywianie dzieci w Drugiej Rzeczypospolitej

Dożywianie dzieci w Drugiej Rzeczypospolitej – forma pomocy rodzinie, w tym zwłaszcza dziecku, prowadzona w przedszkolach, ochronkach, świetlicach, dziecińcach, a przede wszystkim w szkołach. Początkowo akcja dożywiania organizowana i realizowana była głównie za pośrednictwem instytucji i stowarzyszeń społecznych. Samorządy ograniczały aktywność głównie do koordynacji działalności prowadzonej na własnym terenie. Najlepiej rozwijała się akcja dożywiania dzieci w szkołach. Na przełomie 1924/1925 dożywianiem w szkołach powszechnych objęte było od 5 do 10% dzieci i młodzieży. Akcja dożywiania dzieci rozwinęła się w szczególności od 1936. Cel ten realizowały powołane przez ministra opieki społecznej Komitety Pomocy Dzieciom i Młodzieży. Akcja dożywiania objęła w 1935/1936 364 tys. (dzieci przedszkolnych – 55 tys., dzieci szkolnych – 284 tys., młodocianych – 25 tys.), w 1936/1937 – 655 tys. (dzieci przedszkolnych – 130 tys., dzieci szkolnych – 474 tys., młodocianych – 51 tys.), w 1937/1938 – 830 tys. (dzieci przedszkolnych – 147 tys., dzieci szkolnych – 618 tys., młodocianych – 65 tys.). Akcja w szczególności dotyczyła większych ośrodków miejskich. Najwięcej beneficjentów znajdowało się w województwach centralnych (łącznie z Warszawą) – w 1935/1936 – 42,9%, 1936/1937 – 42,0%, 1937/1938 – 38,0% . W województwach zachodnich było to odpowiednio – 29,7%, 24,1%, 27,2%, południowych – 18,1%, 22,0%, 23,1%, wschodnich – 9,3%, 11,6%, 11,3%. Wsparcia udzielono także niewielkiej grupie dzieci na terenie Wolnego Miasta Gdańsk. Środki przeznaczone na dożywianie wyniosły w 1935/1936 4,8 mln zł, w 1936/1937 – 10,0 mln zł, w 1937/1938 – 10,9 mln zł. Największy w tym udział miały Fundusz Pracy wraz z Komitetem Pomocy Zimowej (w 1936/1937 – 66,7%), następnie samorządy (16,6 %), w dalszej kolejności: środki ofiarności społecznej – 8,3% oraz po 4,2% Ministerstwo Opieki Społecznej i Zakład Ubezpieczeń Społecznych wraz z ubezpieczalniami społecznymi.

Źródła: M. Balcerek, Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978; P. Grata, Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej. Uwarunkowania – instytucje – działania, Rzeszów 2013; B. Nakoniecznikow-Klukowski, Przegląd najbardziej aktualnych zagadnień z zakresu polityki opiekuńczej, „Praca i Opieka Społeczna” 1938, nr 1; Mały Rocznik Statystyczny 1939, Warszawa 1939, „Rocznik Polityczny i Gospodarczy” 1937, t. 6; Sprawozdanie z trzynastej sesji Rady Opieki Społecznej, „Praca i Opieka Społeczna” 1932, nr 4.